راهکارهایی برای داشتن یک زندگی پویاتر در سالهای سوم عمر

سالمندی بخشی اجتنابناپذیر از چرخه زندگی انسان است، اما این به معنای پایان پویایی، رشد و مشارکت در زندگی اجتماعی نیست. در جهان امروز، مفهوم «سالمندی فعال» بهعنوان رویکردی نوین برای ارتقای کیفیت زندگی در سالهای پایانی عمر، جایگاهی ویژه یافته است. این مفهوم به معنای مشارکت کامل افراد سالمند در امور اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، معنوی و جسمانی است. در این مقاله، به بررسی ابعاد گوناگون سالمندی فعال و راهکارهایی برای ساختن زندگی پویاتر در این دوران خواهیم پرداخت.
سالمندی فعال چیست؟
سالمندی فعال، مفهومی است که توسط سازمان جهانی بهداشت تعریف شده و بر اساس آن، سالمندان باید فرصتهایی برای سلامت، مشارکت و امنیت داشته باشند تا بتوانند کیفیت زندگی خود را در دوران سالمندی حفظ کرده و ارتقا دهند. این رویکرد برخلاف نگاه سنتی به سالمندی است که معمولاً آن را همراه با انزوا، کاهش توانایی و وابستگی میبیند.
دلایل اهمیت سالمندی فعال
- افزایش امید به زندگی: با پیشرفتهای پزشکی و بهداشتی، میانگین طول عمر انسانها افزایشیافته است. در نتیجه، دوران سالمندی میتواند چند دهه به طول انجامد و لازم است این سالها باکیفیت و معنا سپری شوند.
- پیشگیری از بیماریهای مزمن: سبک زندگی فعال میتواند از بروز بیماریهایی مانند دیابت، فشارخون، پوکیاستخوان و مشکلات قلبی پیشگیری کند یا آنها را کنترل نماید.
- حفظ استقلال و کرامت: سالمندی فعال به افراد این امکان را میدهد که زندگی مستقلتری داشته باشند، تصمیمات خود را بگیرند و از وابستگی به دیگران بکاهند.
- کاهش بار اقتصادی و اجتماعی: با مشارکت سالمندان در فعالیتهای اجتماعی و حفظ سلامت جسمی و روانی آنها، هزینههای درمانی و مراقبتی کاهش مییابد.
۱۵ توصیه برای استفاده بهینه از دهه سوم زندگی
مؤلفههای اصلی سالمندی فعال
۱. سلامت جسمی و روانی
فعال نگهداشتن بدن و ذهن از ارکان اصلی سالمندی فعال است. ورزشهای سبک مانند پیادهروی، یوگا، یا شنا به حفظ سلامت فیزیکی کمک میکنند. همچنین، تمرینهای ذهنی مانند حل جدول، مطالعه، یادگیری زبان یا مهارت جدید میتوانند از زوال شناختی جلوگیری کنند.
۲. مشارکت اجتماعی
سالمندانی که در فعالیتهای داوطلبانه، گروههای محلی، کلاسهای آموزشی یا مراسم مذهبی و فرهنگی شرکت میکنند، احساس تعلق، مفیدبودن و ارتباط بیشتری با جامعه دارند که این موارد بهبود چشمگیری در روحیه و کیفیت زندگی آنان ایجاد میکند.
۳. امنیت اقتصادی و اجتماعی
امنیت مالی از دیگر ارکان مهم سالمندی فعال است. داشتن درآمد ثابت، بیمه سلامت و حمایت اجتماعی سبب میشود سالمندان با آرامش بیشتری زندگی کنند و دغدغههای معیشتی بر کیفیت زندگیشان سایه نیندازد.
۴. دسترسی به آموزش و فناوری
یکی دیگر از جنبههای سالمندی فعال، یادگیری مداوم و توانایی بهرهگیری از فناوریهای روز است. شرکت در کلاسهای آموزش رایانه یا استفاده از گوشیهای هوشمند میتواند ارتباط سالمندان با خانواده و جامعه را تسهیل کرده و احساس مشارکت بیشتری ایجاد کند.
موانع سالمندی فعال
- کلیشههای منفی: بسیاری از افراد جامعه تصور میکنند سالمندی با ضعف، انزوا و بیکفایتی همراه است. این کلیشهها مانعی جدی برای مشارکت سالمندان در جامعه هستند.
- محدودیتهای جسمی و بیماریها: برخی از سالمندان به دلیل بیماریهای مزمن یا ناتوانیهای حرکتی، امکان فعالیت کمتری دارند.
- فقر و عدم حمایت مالی: نبود منابع مالی و حمایت اجتماعی کافی، امکان بهرهمندی از خدمات و امکانات لازم را کاهش میدهد.
- دسترسی محدود به خدمات: در برخی مناطق، سالمندان به خدمات بهداشتی، اجتماعی، ورزشی یا فرهنگی دسترسی کافی ندارند.
راهکارهایی برای ترویج سالمندی فعال
- ایجاد مراکز فرهنگی و ورزشی ویژه سالمندان: این مراکز میتوانند با برگزاری کلاسها، کارگاهها و برنامههای تفریحی به ارتقای سلامت جسمی و روانی سالمندان کمک کنند.
- برگزاری دورههای آموزشی برای ارتقای سواد دیجیتال: آموزش سالمندان برای استفاده از اینترنت و ابزارهای هوشمند، ارتباط آنها را با خانواده، دوستان و خدمات اجتماعی تسهیل میکند.
- توسعه بیمههای درمانی و خدمات مراقبتی: خدمات مراقبت در منزل، بیمههای جامع درمانی و تسهیلات مالی برای خرید دارو و تجهیزات پزشکی، امنیت بیشتری برای سالمندان فراهم میآورد.
- مشارکت سالمندان در تصمیمگیریهای محلی: ایجاد بسترهایی برای شنیدن صدای سالمندان در شوراهای محلی، انجمنها و پروژههای اجتماعی، احساس اثرگذاری آنها را افزایش میدهد.
- فرهنگسازی درباره ارزش سالمندی: رسانهها، مدارس و نهادهای فرهنگی میتوانند با ترویج نگاه مثبت به سالمندی، فضا را برای حضور فعال سالمندان در جامعه فراهم کنند.
- تشویق خانوادهها به تعامل بیننسلی: خانوادههایی که فرصت تعامل بین نسلها را فراهم میکنند، هم به انتقال تجربه کمک میکنند و هم احساس تعلق سالمندان را افزایش میدهند.
نقش خانواده در سالمندی فعال
خانواده بهعنوان نخستین نهاد اجتماعی، نقشی اساسی در کیفیت زندگی سالمندان دارد. حمایت عاطفی، احترام، مشورتگرفتن از سالمندان در امور خانوادگی، مشارکتدادن آنها در تصمیمگیریها و فراهمکردن بسترهایی برای فعالیت، از جمله اقدامات مؤثری هستند که میتوانند سالمندان را فعال نگه دارند.
نمونههایی از برنامههای موفق سالمندی فعال
در کشورهای توسعهیافته، برنامههای متعددی برای ترویج سالمندی فعال اجرا شده است. برای مثال:
- در ژاپن، برنامههایی برای آموزش مهارتهای نوین به سالمندان در مراکز فرهنگی محلی اجرا میشود.
- در سوئد، سالمندان تشویق میشوند تا در پروژههای داوطلبانه مشارکت کنند.
- در کانادا، دولت با ایجاد مراکز جامع خدمات سالمندی، مجموعهای از خدمات سلامت، مشاوره، آموزش و تفریح را در اختیار سالمندان قرار میدهد.
نتیجهگیری
سالمندی فعال نهتنها یک انتخاب فردی بلکه ضرورتی اجتماعی است. در جهانی که جمعیت سالمندان روبهافزایش است، نادیدهگرفتن ظرفیتهای آنان، به معنای ازدستدادن منابع عظیم انسانی، اجتماعی و فرهنگی است. با ایجاد زیرساختهای مناسب، ارتقای آگاهی عمومی و فراهمکردن فرصتهای مشارکت، میتوان سالمندی را به دورانی پربار، پویا و الهامبخش تبدیل کرد. بیایید نگاه خود را به سالمندی تغییر دهیم و با فراهمکردن شرایط، امکان شکوفایی در سالهای سوم عمر را برای همه فراهم کنیم.
نقش خانواده در ارتقای عزتنفس و استقلال سالمندان
درباره فرزانه صادقیان
نویسنده مقالات وب سایت لایف کوچ رتبه 1 کنکور سراسری بهتون کمک میکنم تا به بیش ترین حد توانمندی خودتون برسید!
نوشته های بیشتر از فرزانه صادقیانمطالب زیر را حتما مطالعه کنید
This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.
دیدگاهتان را بنویسید